میراث آریا: امروز ۲۵ دسامبر و سالروز ولادت حضرت عیسی مسیح (ع) است. مسیحیان بسیاری در این روز میلاد پیامبرشان را جشن گرفته و گرامی می‌دارند که ولادت‌ایشان در سوره مریم و آل عمران از قرآن نیز آمده است.
در این روز مسیحیان بسیاری با درخت‌های تزئیین شده و نمادهایی از کریسمس مثل بابانوئل، کیک و کوکی، گوی‌ها و چراغ‌های رنگی، زنگوله‌های رنگی و حلقه‌های گل به استقبال سال نو میلادی ‌می‌روند.

** سال نو میلادی با کریسمس چه تفاوتی دارند؟

کریسمس و سال نو میلادی دو مناسبت مهم در تقویم جهانی بوده و با اینکه متقارن با هم جشن گرفته می‌شوند اما با هم متفاوتند.
کریسمس در ۲۵ دسامبر به مناسبت تولد حضرت عیسی مسیح (ع) برگزار شده و سال نو میلادی در ۱ ژانویه ( آغاز رسمی سال میلادی) جشن گرفته می‌شود.

** مسیحیان در کریسمس چه می‌کنند؟

جشن کریسمس نه تنها یک جشن مذهبی برای مسیحیان است، بلکه به‌عنوان فرصتی برای شادی، دورهمی و ابراز محبت در فرهنگ‌های مختلف جهان شناخته می‌شود. آن‌ها با تزئین درخت‌های مصنوعی، خرید هدیه‌های خاص و برپایی مهمانی به استقبال سال نو ‌می‌روند. در بسیاری از کشورهای قاره اروپا اجرای نمایش‌های باشکوهی در شبستان کلیسا، شامل مجسمه‌هایی از افراد به اندازه واقعی، در فصل کریسمس یک سنت است. مسیحیان در مهمانی‌هایشان کیک کریسمس (نوعی کیک میوه‌ای که با میوه‌های خشک، آجیل و ادویه‌های گرم تهیه می‌شود)، خوراکی‌های سنتی، شیرینی‌های خاص، کلوچه زنجبیلی، کوکی‌هایی که به شکل خانه‌ها، آدمک‌ها یا ستاره‌ها درست می‌شوند، پای میوه با مخلوط میوه‌های خشک و ادویه‌جات، تخم‌مرغ نوشیدنی (نوشیدنی خامه‌ای مخصوص که با تخم‌مرغ، شیر، شکر و ادویه تهیه می‌شود) و... را برای مهمان‌هایشان تهیه می‌کنند.

** تاریخچه کریسمس چیست؟

این جشن در ابتدا صرفا به مناسبت تولد حضرت عیسی مسیح (ع) برگزار می‌شد، اما به مرور زمان، با ترکیب عناصر فرهنگی، مذهبی و سنت‌های بومی کشورهای مختلف، شکل امروزی پیدا کرده است و با گذر زمان، کریسمس از یک جشن مذهبی فراتر رفته و به یک رویداد فرهنگی جهانی تبدیل شده است.
داستان کریسمس و نحوه شکل‌گیری آن، نه تنها نشان دهنده تاریخ مسیحیت است، بلکه بازتابی از تعامل فرهنگ‌های گوناگون در طول قرن‌ها نیز به شمار می‌آید.

** نمادهای کریسمس چیست؟

درخت کریسمس یا همان کاج (نماد سرسبزی در زمستان) یکی از نمادهای این جشن است که با ابزارهای مختلفی تزئین می‌شود. سنت استفاده از درخت کریسمس به قرون وسطی در اروپای شمالی برمی گردد. چراغ‌های رنگی که با آن‌ها درخت را تزئین می‌کنند نمادی از نور و روشنایی در تاریکی است. ستاره‌ای که در بالای درخت نصب می‌شود نمادی از ستاره بیت‌اللحم است که سه راهب مذهبی را به محل تولد حضرت عیسی راهنمایی کرد. گوی‌های رنگی نماد سیب‌های بهشتی و میوه‌های باغ عدن، زنگوله‌ها و حلقه‌های گل نمادی از بی‌پایانی و چرخه زندگی، آبنبات عصایی شکل نماد عصای چوپان است و به هدایت و مراقبت اشاره دارد.

** بابانوئل؛ مهم‌ترین نماد کریسمس

بابانوئل یا سنت نیکلاس یک شخصیت خیالی محبوب در فرهنگ کریسمس است که کودکان انتظار آمدن او را دارند. او معمولاً با لباس قرمز، ریش سفید و کلاه مخصوص در اذهان عمومی جا خوش کرده است. بابانوئل در شب کریسمس به خانه‌ها می‌آید و به بچه‌ها هدیه می‌دهد. بابانوئل بر اساس شخصیت واقعی اسقف سنت نیکلاس از قرن چهارم میلادی شکل گرفته است. او به مهربانی و کمک به فقرا و کودکان معروف بود. طبق افسانه‌ها، بابانوئل با یک سورتمه که توسط گوزن‌های شمالی کشیده می‌شود، سفر می‌کند و از دودکش خانه‌ها به داخل می‌آید.

** در گذشته کریسمس را چگونه جشن می‌گرفتند؟

در دوران باستان و جشن‌های زمستانی پیش از مسیحیت جشن‌های زمستانی در روم باستان، جشن ساتورنالیا به افتخار ساتورن، خدای کشاورزی، در اواخر دسامبر برگزار می‌شد. این جشن با شادی، هدیه دادن و برپایی مهمانی‌های بزرگ همراه بود. بعدها، با گسترش مسیحیت، این سنت‌های باستانی با جشن تولد مسیح در هم آمیخت و به شکل‌گیری کریسمس کمک کرد. همچنین در قرن چهار میلادی و رسمیت یافتن کریسمس، کلیسای مسیحی تاریخ ۲۵ دسامبر را به عنوان روز رسمی تولد حضرت عیسی مسیح (ع) اعلام کرد. انتخاب این تاریخ احتمالاً به دلیل هم‌زمانی با جشن‌های زمستانی مانند ساتورنالیا و یول بود تا پذیرش این جشن در میان مردمان تازه‌مسیحی‌شده آسان‌تر شود.

در قرون وسطی آداب و رسوم جدیدی به این جشن اضافه شد. در این دوران کریسمس به تدریج به یک جشن پررنگ‌تر و مردمی‌تر تبدیل شد. اجرای نمایش‌های مذهبی که داستان تولد حضرت عیسی را روایت می‌کردند و همچنین خواندن سرودهای کریسمس در این دوره شکل گرفتند. علاوه بر این، تزئین خانه‌ها با درختان همیشه‌سبز مانند کاج و برافروختن شمع، از سنت‌های اروپای شمالی وارد این جشن شد.

در دوران مدرن و شکل‌گیری کریسمس امروزی در قرن ۱۹ و با انقلاب صنعتی، کریسمس شکل مدرن‌تری به خود گرفت. داستان بابانوئل و تصویر مردی مهربان با لباس قرمز که هدایایی را برای کودکان می‌آورد، در این دوره محبوب شد و درخت کریسمس، کارت تبریک و هدیه دادن به بخش‌های جدایی‌ناپذیر جشن کریسمس تبدیل شدند. داستان‌ها و ادبیات معروفی مانند کتاب «سرود کریسمس» نوشته چارلز دیکنز نیز به تقویت روح کریسمس در میان مردم کمک کرد.
امروزه کریسمس نه‌تنها یک جشن مذهبی، بلکه یک رویداد فرهنگی جهانی است که با شادی، اتحاد و ابراز محبت همراه است.

** کریسمس بهانه‌ای برای ورود گردشگران

مردم هر کشوری برای برگزاری جشن کریسمس و تزئین خیابان‌ها، پاساژها، خانه‌های خود و در کل نشان دادن فرهنگشان، آداب و رسوم خاصی دارند. بسیاری از مردم قبل از کریسمس برای دیدن این جشن عازم کشورهایی می‌شوند که کریسمس را باشکوه‌تر برگزار می‌کنند.

در انگلستان، باز کردن کراکِرهای کریسمس یکی از آداب و سنت‌ها است. به این شکل که در آن کاغذی پیچیده شده حاوی کلاه کاغذی، یک هدیه کوچک و یک جوک بامزه قرار دارد.
پاریس در ایام کریسمس به شهری خیره‌کننده و پر از نور تبدیل می‌شود. خیابان شانزلیزه با چراغ‌های درخشان، ویترین‌های جذاب فروشگاه‌ها و نمایش‌های خاص در کلیساها و اپراها از دیگر جذابیت‌های این شهر است.

در آلمان بازارهایی پر از غرفه‌های صنایع‌دستی، خوراکی‌های محلی مانند نان زنجبیل و نوشیدنی‌های گرم برپا می‌شود.
وین با موسیقی‌های کلاسیک، بازارهای کریسمس و فضای تاریخی، یکی از زیباترین مکان‌ها برای جشن کریسمس است. در این شهر می‌توانید از کنسرت‌های کریسمس و کلیساهای تاریخی لذت ببرید و طعم شکلات‌های معروف اتریشی را بچشید.

بازارهای کریسمس و اجرای سنت‌های قدیمی در شهر کبک کانادا، تجربه‌ای دل‌نشین و زمستانی دارد. در ایتالیا، در شب کریسمس مراسم مذهبی ویژه‌ای با عنوان عشای نیمه‌شب در کلیساها برگزار می‌شود. در شهر رووانیمی در فنلاند یا همان زادگاه بابانوئل، روستای بابانوئل، برف‌های سفید قطب شمال، گشت‌وگذار با سورتمه‌های گوزن شمالی و... به شدت دیدنی است. کریسمس در مکزیک یک هفته‌ای برگزار می‌شود. مردم این کشور از ۱۶ تا ۲۴ دسامبر جشن‌هایی به نام “Posadas“ برگزار می‌کنند که یادآور سفر مریم مقدس و یوسف به بیت‌لحم است. در این مراسم، گروهی از مردم در حالی که شمع به دست دارند، از خانه‌ای به خانه دیگر ‌می‌روند و آوازهای مذهبی می‌خوانند. جشن کریسمس در مکزیک با شکستن پیناتای رنگارنگ توسط کودکان به اوج خود می‌رسد که نمادی از شادی و نعمت‌های زندگی است.

** حضرت مسیح (ع) در سریال‌ها و فیلم‌های ایرانی

یکی از فیلم-سریال‌های ماندگاری که درباره زندگی حضرت عیسی مسیح (ع) ساخته شده است، مریم مقدس است. شهریار بحرانی این فیلم را در سال ۷۸ کارگردانی کرده است.
این فیلم در تابستان ۱۳۸۰ اکران و نسخه تلویزیونی آن نیز یک سال بعد در قالب یک مینی سریال از شبکه یک سیما پخش شد. شبنم قلی‌خانی نقش مادر حضرت عیسی مسیح (ع) را در این فیلم بازی کرده است که در زمان خود بازخوردهای خوبی داشت.

** بشارت منجی

بشارت منجی دیگر مجموعه تلویزیونی است که نادر طالب‌زاده با محوریت داستان مسیح از زبان انجیل برنابا آن را تولید کرد و در سال ۸۷ در ۱۳ قسمت ساخته و در تابستان ۸۹ از شبکه یک سیما بروی آنتن رفت.